Obowiązkowe ubezpieczenie dla ZZP? Rada Stanu: w tej formie – NIE
Rada Stanu ostro krytykuje obowiązkową bazową ubezpieczenie od niezdolności do pracy dla ZZP. Co to oznacza w praktyce?
Temat obowiązkowego ubezpieczenia od niezdolności do pracy dla osób samozatrudnionych w Holandii wraca regularnie i budzi ogromne emocje wśród ZZP. Rząd od lat zapowiada wprowadzenie tzw. bazowej ubezpieczenia od niezdolności do pracy dla samozatrudnionych (BAZ), która miałaby objąć wszystkich przedsiębiorców bez personelu. Teraz jednak pojawił się bardzo ważny głos – Rada Stanu (Raad van State) wydała wyjątkowo krytyczną opinię na temat tego projektu.
W opublikowanym dzisiaj (15 grudnia 2025) stanowisku Rada Stanu stwierdziła wprost, że projekt w obecnej formie jest niewykonalny lub ledwo wykonalny. Rząd otrzymał jednoznaczne zalecenie, aby nie kierować ustawy do Tweede Kamer, dopóki nie zostanie ona gruntownie zmieniona.
Jednym z głównych problemów wskazanych przez Radę Stanu jest fakt, że rząd chce wprowadzić nowy, odrębny system ubezpieczeniowy dla samozatrudnionych, działający obok już istniejącego systemu WIA, który dotyczy pracowników etatowych. Zamiast uproszczenia systemu zabezpieczenia społecznego, prowadzi to do jego dalszego komplikowania. Dodatkowo możliwość tzw. opt-out, czyli wyboru prywatnej polisy zamiast publicznej, powoduje, że równolegle funkcjonowałoby kilka różnych rozwiązań, co jeszcze bardziej zwiększa chaos.
Rada Stanu zwraca też uwagę, że zanim wprowadzi się nowe obowiązki dla ZZP, rząd powinien najpierw uporządkować istniejące problemy w systemie WIA. WIA już teraz zmaga się z ogromnymi opóźnieniami, skomplikowanymi procedurami i brakiem przejrzystości. Zdaniem Rady Stanu to właśnie uproszczenie i naprawa WIA powinny być pierwszym krokiem, a dopiero później można realnie rozważać wprowadzenie powszechnego ubezpieczenia dla samozatrudnionych.
Bardzo poważnym argumentem są również problemy wykonawcze. Zarówno UWV, jak i Belastingdienst już teraz borykają się z niedoborami kadrowymi i przeciążeniem obowiązkami. Wprowadzenie nowego systemu oznaczałoby dodatkowe zadania, nowe oceny medyczne i nowe procedury, na które – jak jasno wskazuje Rada Stanu – instytucje te po prostu nie są przygotowane. W przypadku Belastingdienst padła wręcz informacja, że ustawa mogłaby być technicznie wykonalna dopiero od 2030 roku, co przez wiele lat blokowałoby inne konieczne reformy podatkowe.
Kolejną istotną kwestią jest realna wartość tego ubezpieczenia dla samych ZZP. Według Rady Stanu planowane bazowe ubezpieczenie zapewnia stosunkowo niskie świadczenie i przewiduje aż dwuletni okres oczekiwania, zanim przedsiębiorca mógłby otrzymać wypłatę. Taka konstrukcja sprawia, że ochrona dochodu przy długotrwałej chorobie lub niezdolności do pracy jest bardzo ograniczona. W praktyce oznacza to, że wielu samozatrudnionych i tak musiałoby zabezpieczać się dodatkowo, prywatnie.
Rada Stanu podważa również argument o stworzeniu „równego pola gry” między pracownikami a samozatrudnionymi. Różnice w poziomie ochrony socjalnej nadal pozostają duże, a proponowane rozwiązanie tylko częściowo realizuje ten cel.
W swoim stanowisku Rada Stanu używa wyjątkowo ostrego języka, co w praktyce jest jasnym sygnałem ostrzegawczym dla rządu. Albo projekt zostanie gruntownie przebudowany, albo najpierw nastąpi kompleksowa reforma istniejącego systemu zabezpieczenia społecznego, zanim wprowadzi się nowe obowiązki dla ZZP.
Dla przedsiębiorców oznacza to jedno: obowiązkowe bazowe ubezpieczenie od niezdolności do pracy nie jest jeszcze przesądzone, a jego wprowadzenie w najbliższych latach stoi pod dużym znakiem zapytania. Warto uważnie śledzić rozwój sytuacji i już teraz świadomie myśleć o własnym zabezpieczeniu na wypadek choroby lub utraty zdolności do pracy, zamiast polegać wyłącznie na przyszłych, niepewnych rozwiązaniach systemowych.
Jeśli prowadzisz działalność w Holandii, to jest moment, w którym naprawdę warto interesować się tym tematem, bo decyzje podejmowane dziś będą miały bezpośredni wpływ na Twoje obowiązki i koszty w kolejnych latach.
Zapraszam Cię do odkrycia sekretów prowadzenia udanej firmy w Holandii z "Przewodnikiem Przedsiębiorcy" mojego autorstwa.
Ten esencjonalny e-book zebrał praktyczne porady i wnikliwe spojrzenie na holenderski rynek, kulturę biznesową, rejestrację firmy, podatki, i wiele więcej. Idealny dla obecnych i aspirujących przedsiębiorców, ten przewodnik to Twój klucz do zrozumienia i
odniesienia sukcesu w biznesowym świecie Holandii. Nie przegap tej unikalnej wiedzy, która pomoże Ci rozwinąć swój biznes na nowe horyzonty!
